بدست آوردن ثروت از راه نادرست به وسیله رایانه اولین تعریفی است که می‌توان برای واژه کلاهبرداری اینترنی در نظر گرفت. این امر به دلیل ناآگاهی و گاهی بی‌احتیاطی عموم مردم از راه‌های مختلف به وقوع می‌پیوندد. کلاهبرداری اینترنی روش جدیدی میباشد که با روش سنتی تفاوت دارد. به همین دلیل در کلاهبرداری اینترنتی در وهله اول شاید شخص صاحب حساب متوجه نشود زیرا کلاهبرداران و شیادان با ایجاد اختلال، جابجایی و یا متوقف نمودن برخی داده‌ها مرتکب جرم شده و مالی را به تصرف خود در‌می‌آورند. شاید بتوان عامل «رفتار» را در این امر تأثیر‌گذار دانست. این افراد با رفتار و سخنان باعث فریب و گمراه نمودن افراد می‌شوند. گاهی برخی افراد با رضایت و آگاهی خود مال و ثروت خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند و متأسفانه به دلیل ناآگاهی مورد حیله، تقلب و خیانت شیادان قرار می‌گیرند. در اینجا این شخص قبل از اینکه مورد کلاهبرداری قرار بگیرد مورد خیانت در امانت قرار گرفته است. خیانت زمانی اتفاق می‌افتد که صاحب مال با توافق و رضایت خود و با اطمینان به طرف مقابل، مال خود را در اختیار وی قرار می‌دهد. پس از وقوع این امر شخص مالباخته می‌تواند به دو صورت پیگیر باشد: می‌تواند با در اختیار گرفتن یک وکیل حقوقی و سپردن کار به وی پیگیر روند کار خود باشد و یا می‌تواند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی شکوائیه‌ای تنظیم نماید که البته باید در این شکوائیه مدارک و مستندات قانونی خود را نیز ضمیمه نماید. زیرا در غیر اینصورت اگر در روند این کار آگاهی لازم را نداشته باشد به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. البته گاهاً روش اول نتیجه بهتری خواهد داشت زیرا وکلا به تمام قوانین در امور (منجمله کلاهبرداری) اشراف کامل دارند.
جرائم اینترنتی در سایر موارد نیز امکان دارد به وقوع بپیوندد. برخی افراد از طریق اینترنت مورد آزار و تهدید قرار می‌گیرند و این امر می‌تواند توسط افراد ناشناس و شیاد باشد از طرفی نمی‌توان هر آزار اذیتی را عمل مجرمانه دانست (مثل ارسال برخی تصاویر). اما در هر صورت باعث مزاحمت می‌شود. برخی اطلاعات شخصی مثل نام و نام خانوادگی در اختیاز مجرمان رایانه‌ای قرار گرفته و این مجرمان می‌توانند از همین اطلاعات اندک به اطلاعات بیشتری دست پیدا کنند. بنابراین باید مراقب و محتاط بود و زمانی که در فضای رایانه و اینترنت هستیم قبل از اطمینان کامل، از ارسال هر گونه موارد شخصی در سایت‌های مختلف خودداری نماییم. در قانون مجازات‌هایی که برای کلاهبرداران اینترنتی در نظر گرفته شده است مختلف میباشد. گاهی اوقات برای یک مجرم پرونده برحسب مورد جرم اتفاق افتاده، صرفاً پرداخت وجه نقد در نظر گرفته می‌شود. مجرمانی که به صورت متقلبانه مرتکب اعمالی از قبیل تغییر کد یا رمز، و یا با از بین بردن و یا توقف نمودن سامانهای باعث اخلال در آن سیستم می‌شوند و از این راه برای خود ثروتی بدست می‌آورند، علاوه بر اینکه باید مال بدست آورده را برگردانند، بر حسب حکم قاضی چندین سال زندانی نیز برایشان مقرر میگردد.
جرم و کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
اینکه با گسترش تکنولوژی و استفاده از اینترنت کیفیت زندگی افراد افزایش یافته شکی نیست، اما این افزایش کیفیت، روش‌های متعددی را برای کلاهبرداری اینترنتی به‌وجود آورده است. در واقع اینترنت باعث می‌شود تا اعمال خلافکارانه متعددی شکل پذیرد و این مصداق بارز و صحیح جرائم فضای اینترنت میباشد.
- گاهی برخی از این افراد صرفاً از روی سرگرمی و تفریح باعث زیان و صدمه مالی و یا غیرمالی به دیگران می‌شوند.
- گاهی این افراد برای دستیابی به یک سیستم رایانه پیشرفته‌تر و یا کسب شهرت وارد رایانه دیگران شده و پس از جستجو و موشکافی آن باعث ایجاد صدمه و یا ارتکاب جرم می‌شوند.
- عده‌ای دیگر از افراد با توجه به اینکه حرفه اصلی آنان کلاهبرداری و ایجاد ضرر و زیان نیست اما با ارتکاب اعمال مجرمانه‌ای باعث دردسر شده و در آخر نیز از این راه کسب درآمد می‌کنند.
- گاهی با نصب بدافزارهای مختلف و کاملاً آگاهانه با باج خواهی از دیگران و گاهاً انجام خدماتی برای دیگران مرتکب اعمال مجرمانه می‌شوند. افرادی که مورد زیان و صدمه واقع شده‌اند، ناآگاهانه و با دادن مبالغ هنگفتی به کلاهبرداران اینترنی از آنها درخواست می‌کنند با تعمیر و یا راه‌اندازی سیستم رایانه آنها مشکلتشان را برطرف نمایند.
- و سایر موارد که از راه‌های مختلف کلاهبرداران و مجرمین اینترنی می‌توانند به راحتی از سادگی و ناآگاهی مردم استفاده نموده و مبالغ هنگفتی را از راه نادرست بدست بیاورند.
مجرمین اینترنتی معمولاً هکرها می‌باشند. برخی نیز در فضای اینترنت مرتکب جرایم سیاسی می‌شوند که به عنوان تروریسم‌های سیاسی با انگیزه‌های سیاسی شناخته می‌شوند. جرایم اینترنتی را می‌توان مکمل جرایم رایانه‌ای دانست. در جرم و کلاهبرداری اینترنتی مجرم می‌تواند به اطلاعات الکترونیکی بی‌شماری دست پیدا کند بدون اینکه مشخص شود این اطلاعات مربوط به کدام قسمت از کره زمین میباشد
چگونه از مجرمان اینترنی شکایت کنیم؟
امروزه با پیشرفت تکنولوژی سامانهای راه‌اندازی شده است که می‌توان بدون حضور فیزیکی از خدمات این سامانه استفاده نمود. این سامانه‌ها سامانه «ثنا» میباشد. یکی از خدمات که این سامانه ارائه می‌دهد دریافت و ثبت شکایت از مجرمین و کلاهبرداران اینترنی میباشد. دیگر لازم نیست که حضوراً به مراجع قانونی مراجعه و پس از صرف زمان و انرژی زیادی امور قضایی و شکایات خود را ثبت نماییم. به راحتی می‌توان پس از وارد شدن به این سامانه و ثبت شکایت خود، منتظر نتیجه ماند و پس از دریافت ابلاغیه، امور قضایی خود را پیگیری نمایید. پس از اینکه شکایت در این سامانه ثبت گردید از طیق سییستم قضایی کشور این شکایت کاملاً سیستمی به دادسرای مربوطه ارجاع داده می‌شود، مقامات مربوطه بررسی‌های اولیه را انجام داده و در صورت لزوم شکوائیه دریافتی را به بخش‌های ذیصلاح ارجاع خواهند داد. پس از بررسی‌های گوناگون و صدور نتیجه نهایی، آن را به قسمت کیفری ارجاع خواهند داد. سپس از طریق سامانه «ثنا» از شاکی دعوت می‌شود تا در جلسه نهایی حضور یافته و مدارک و مستندات خود را نیز به همراه بیاورد.
چرا باید با کلاهبرداران اینترنتی مقابله نماییم؟
طبق شواهد و تجارب به‌دست آمده برخی اوقات مبالغی که شیادان و کلاهبردارن در فضای مجازی و اینترنت بدست می‌آورند، سرسام‌آور است. با توجه به اینکه کاربران اینترنت در حال افزایش است این مبالغ نیز قاعدتاً افزایش پیدا می‌کند. کلاهبرداران اینترنتی حتی می‌توانند آبرو و امنیت جامعه را نیز به خطر بیاندازند. این هکرها با انتشار عکس و یا اطلاعات شخصی افراد امنیت و آرامش آنان را نشانه گرفته و در بیشتر مواقع جهت عدم انتشار آنها پول هنگفتی را نیز از قربانیان دریافت می‌کنند. به همین دلیل مبارزه با کلاهبردارن اینترنتی در رأس دستور کار نهادهای مسئول قرار دارد تا با آموزش و آشنایی کاربران با فضای اینترنت از به‌وجود آمون انواع جرائم سایبری جلوگیری کنند.
عناصر تشکیل‌دهنده جرم کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
اصولاً هر عاملی که به‌وسیله آن مرتکب جرم شویم می‌توان آن را عنصر جرم نامید.
همانطور که همه می‌دانیم در کشورهای مختلف قوانین خاصی برای هر جرمی در نظر گرفته و نسبت به موضوع، زمان، کیفیت و….. جرم انجام شده، مجازات خاصی در نظر گرفته می‌شود. در قانون مجازات اسلامی کشورمان نیز برای انواع جرائم و کلاهبرداری‌های اینترنتی مجازات‌ها و حدود مختلفی در نظر گرفته شده است:
- گاهی جرم بر روی افراد انجام شده است. به زبان ساده‌تر جسم آسیب دیده است.
- در نوعی دیگر از جرم، سرقت و کلاهبرداری صورت پذیرفته است.
- گاهی اعتبار و آبروی اشخاص مورد آسیب قرار می‌گیرد مانند تهمت، افترا، پخش فیلم و عکس خصوصی در فضای اینترنت.
- گاهی امنیت کشور مورد دستخوش قرار گرفته می‌شود و به کشور لطمه وارد می‌شود.
- گاهی اطلاعات و داده‌های رایانه‌ای مربوط به اشخاص به سرقت می‌رود و مجرمان اینترنتی برای باز گرداندن آن مبالغ هنگفتی را مطالبه می‌نمایند.
مجازات کلاهبرداری اینترنتی درجه چند است؟
مجرم کلاهبردار اینترنتی از همان شروع انجام خلاف خود مرتکب جرم شده و از همان وهله اول شامل مجازات حبس میگردد. فرقی نمی‌کند یک شخص عادی از بین عموم جامعه باشد یا شخص دیگری با بالاترین منصب و پست اداری یا دولتی. البته اگر دارای مقام دولتی باشد علاوه بر مجازات حبس و جریمه نقدی، به انفصال از خدمت نیز محکوم می‌شود. بسته به نوع جرمی که اتفاق می‌افتد مجرم اینترنی مجازات می‌شود. مواد ۱ تا ۷ قانون مجازات اسلامی به مجازات کلاهبردارن اینترنتی پرداخته و شرایط مجازات را در این دو قانون بیان نموده است.
مجازات کلاهبرداران اینترنتی و تخفیف آن به چه صورت است؟
در کلاهبردرای اینترنتی رابطه مستقیم بین کلاهبردار اینترنتی با بزه‌دیده وجود ندارد و جرم صرفاً از طریق رایانه اتفاق اتفاق می‌افتد فضای اینترنت بیشترین فضا و قابلیت را برای وقوع جرم اینترنتی دارد. کلاهبرداری اینترنتی در فضای مجازی مرتکب جرایم متعددی می‌تواند شود مثل: تغییر داده‌ها، جاسوسی رایانه‌ای، شنود غیرمجاز، نشر اکاذیب و… وکیلی که برای پیگیری کلاهبرداری اینترنتی انتخاب می‌کنیم باید کاملاً به قوانین جرایم رایانه‌ای وارد باشد تا در روند تحقیقات خودو در زمانی که با پلیس فتا و دادسرا در ارتباط میباشد، به خوبی عمل نماید. در کلاهبرداری اینترنتی مجرم با تغییر و سوءاستفاده از فضای اینترنت و از راه دسترسی به اطلاعات بزه‌دیده مرتکب کلاهبرداری می‌شود. پس از طی مراحل رسیدگی در مراجع ذیربط نظیر دادگاه و دادسرا، و بعد از اینکه جرایم کلاهبرداران اینترنتی محرض گشته و مورد بررسی قرار گرفت، این مسئله مطرح می‌شود که آیا می‌توان برای متهم تخفیف مجازات در نظر گرفت یا نه؟ و آیا فردی که برای اولین بار مرتکب جرم کلاهبرداری شده مشمول تخفیف مجازات می‌شود؟ و سؤالاتی در این خصوص.
رسیدگی و تعیین تخفیف مجازات کلاهبرداران اینترنتی بر عهده قاضی دادسرا و بر طبق قانون مجازات اسلامی میباشد. در این بین وکیل متهم نهایت سعی و تلاش خود را می‌نماید تا این تخفیف را از قاضی پرونده اخذ نماید و حداقل مجازات موکل خود را به حبس تبدیل نماید. پس از اینکه دلایل درخواست تخفیف مجازات کلاهبردار توسط وکیل وی به دادگاه ارائه گردید، دادگاه و قاضی پرونده پس از بررسی صرفاً می‌توانند مجازات را تا یکسال تقلیل دهند و بیشتر از یکسال امکانپذیر نمی‌باشد. البته در صورتی که کلاهبردار اینترنتی هم‌دست یا معاون داشته باشد معاون وی تا ۲ درجه پایین‌تر از حبس تعزیری، شامل تخفیف مجازات می‌شود.
سخن پایانی:
همانطور که می‌دانیم کلاهبرداران اینترنتی توسط روش‌های مختلفی اقدام به کارهای غیرقانونی می‌کنند از سرقت و ایجاد رعب و وحشت تا قاچاق مواد مخدر و انواع جرائم دیگر.
برخی اوقات کمترین و کوچکترین بی‌احتیاطی به بزرگترین و بیشترین صدمات مالی و جانی منجر میگردد. همواره این نکته را باید توجه داشته باشیم که با اصلاح عادات کوچک اما پر خطر می‌توان از بزرگترین تهدیدات و صدمات کلاهبرداران اینترنتی جلوگیری نماییم. توصیه می‌شود برای این منظور از مشاوره و راهنمایی افراد و موسسات معتبر حقوقی کمک گرفته تا در دام شیادان گرفتار نشویم. موسسه حقوقی و بین‌المللی قانون طاها با افتخار آمادگی ارائه هر نوع مشاوره در تمام زمینه‌های حقوقی و جرائم از این دست میباشد. شما می‌توانید با تماس با شماره تلفن 22908111-021 از خدمات این موسسه بهره‌مند شوید.
